หากนั่งเครื่องย้อนเวลากลับไปได้สัก ๒๐ปี เอาเป็นว่าสมัยเดียวกับภาพยนต์เรื่องแฟนฉันก็แล้วกัน ท่านจำได้ไหมว่าเรามีประเพณีนิยมอยู่อย่างหนึ่งในตอนเช้า ตั้งแต่เราเป็นเป็นเด็กแล้วว่าเมื่อเสาร์อาทิตย์ที่ผ่านมา ภาพยนต์จักรๆวงศ์ๆเรื่อง สี่ยอดกุมาร ขวานฟ้าหน้าดำ แม้กระทั่ง การ์ตูนยอดฮิตสำหรับเด็กผู้ชายในสมัยนั้น คือ เจ้าหนูสิงห์นักเตะมีมีตัวละครเอกชื่อ ซึบาสะ ฉายไปถึงตอนไหนแล้ว

พอโตมาหน่อยเริ่มทำงาน ที่ตรงข้างๆมุมกาแฟ ก่อนทำงานตอนเช้า ที่ทุกๆคนในสำนักงานจะมาชุมนุมแถวๆตู้เย็น เริ่มชงกาแฟ พร้อมกับเม้าอย่างออกรสกับละคร วนิดาบ้าง บ้านทรายทองบ้าง จนกระทั่งเลยไปถึงมิวสิควิดิโอ ที่เป็นอาวุธหลักของค่ายเพลงยักษ์ใหญ่ สองสามค่าย เพื่อประชาสัมพันธ์ เปิดเช้า สาย บ่าย เย็น จนเพลงบางเพลงงั้นๆแต่พอฟังๆไปก็เอ เพราะดีเหมือนกันนะ ซึ่งส่วนใหญ่ ในช่วงก่อนทำงานนั้น การพูดคุยเรื่อง เหล่านี้ออกจะเป็นเรื่องหลักก่อนจะทำงานได้เลยกันทีเดียว

ย้อนกลับไปในช่วงเวลาเก่าๆที่กล่างถึง เรามักต้องรอคอย เฝ้าคอยรายการโปรด รอชม ห้ามไปไหน รอหน้าจอหรือไม่ก็หน้าวิทยุเพื่อให้รายการหรือเพลงที่ต้องการ ปรากฏการณ์ฝนตกรถติดมหาศาลกลางกรุงหายไปในทันตา หากเขาทราย แกแล็คซี่ต้องขึ้นชก เพราะทุกๆคน เฝ้าแต่หน้าจอโทรทัศน์ ถ้าหากกลับมาไม่ทัน ก็อดชม หมดกัน

มาดูที่ฝั่งผู้ผลิตสื่อกันบ้าง การออกอากาศสมัยก่อน ผู้ที่ทำรายการต้องคำนึงถึงมวลชนก่อน ก่อนจะออกอากาศเรื่องอะไร ที่ไหน อย่างไร เมื่อไหร่ โจทย์ใหญ่คือ ตอบสนองมวลชน แน่นอนรายการที่ไม่น่ามีคนดู ไม่ใช่กระแสหลักหมดสิทธิ์ออกอากาศแน่นอน

เวลาที่เป็นตัวแปรหลักทั้งผู้ชมและผู้ผลิตกล่าวคือ ผู้ผลิตนั้นต่อให้รายการดีแค่ไหน เนื้อหาโดน แต่ไปออกอากาศเอาวันจันทร์ตอนเช้า ไม่ก็ตีสองวันธรรมดา ก็มีแต่จบกับจบ ฝั่งผู้ชม หากทำงานประจำ จันทร์ถึงศุกร์ หากอยากรับชมรายการช่วงวันธรรมดาในเวลาทำงาน หากไม่จบก็คงต้องลาพักร้อนมานั่งรับชมเป็นแน่ เนื้อหาบางอย่างที่เป็นเฉพาะกลุ่ม (Niche) มีอุปสงค์อยู่เป็นจำนวนหนึ่งแต่ไม่ใหญ่พอที่จะเป็นมวลชนกระแสหลักได้ จึงถูกจำกัดอยู่วงแคบๆ หรือนานๆจะมีคนทำรายการมาตอบสนองความต้องการเสียที่ ยกตัวอย่างเช่น รายการการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ รายการการเลี้ยงปลาหมอสี รายการของคนรักโฟล์คเต่า เป็นค้น ทำอย่างไรก็เป็นกระแสหลักไม่ได้

แต่เมื่อการมีคอมพิวเตอร์ที่บ้าน เริ่มเป็นเรื่องปกติ คล้ายๆว่าในบ้านมีทีวี หม้อหุงข้าว เครื่องซักพัด พัดลมและเครื่องปรับอากาศ พร้อมพัฒนาการของอินเตอร์เน็ตและเครือข่ายใยแมงมุม ที่ทำได้สาระพัดอย่าง ทุกอย่างที่กล่าวมาข้างต้นในสมัยแฟนฉันจึงเริ่มเปลี่ยนไป เมื่อเวลาและเนื้อหาไม่ใช่อุปสรรค

Podcast จึงเป็นการตอบโจทย์ที่กล่าวมาได้เป็นอย่างดี Podcast คือไฟล์ภาพหรือเสียงหรือวิดีโอที่อัพโหลดไว้บนอินเตอร์เน็ตเพื่อให้คนสนใจในรายการสามารถดาวน์โหลดมารับชมได้ทุกที่ทุกเวลา

Podcast คืออะไร มีหลากหลายแหล่งข้อมูล ที่กล่าวไว้ถึงที่มาของคำนี้แต่ที่พอจะรวมมาได้คือ Podcast ย่อมาจาก Personal On Demand + Broadcast คือการเล่นตามความต้องการนั่นเอง บางกระแสก็กล่าวมาจาก คำว่า iPod+Broadcast เนื่องจากการรับชมในช่วงแรกๆนิยมทำด้วย iPod แต่นั่นก็แปลว่าผู้ไม่มี iPod ไม่สามารถรับชมได้

เมื่อหลายเดือนก่อนมีเพื่อนท่านหนึ่งถามว่าหากเป็นเช่นนั้นแล้วก็ไม่เห็นจะแตกต่างจากการอัพโหลดไฟล์ต่างๆ แล้วให้อีกฝั่งดาวน์โหลดมารับชมสิ จะกล่าวว่าเป็นเช่นนั้นก็ไม่เชิง เพราะความแตกต่างที่สำคัญของ Podcast คือ เราสมัคร (Subscribe) รายการที่เราสนใจ ไว้กับผู้ผลิต หากมีรายการใหม่ๆอัพโหลดขึ้นมารายการเหล่าจะดาวน์โหลดเข้ามาในเครื่องเราแบบอัติโนมัตถ้าเราเปิดโปรแกรมและเชื่อมต่อกับอินเตอร์เน็ตโดยมีโปรแกรมสำหรับรับ Podcast ที่เรียกว่า Podcatcher เป็นโปรแกรมสำหรับรับชมและดูดไฟล์เหล่านั้นมาเก็บไว้ ตัวอย่างโปรแกรมที่ว่านั้นที่ได้รับความนิยมมากก็คือ iTune ของค่าย Apple โดยท่านสามารถดาวน์โหลดมาใช้งานได้ฟรีจาก http://www.apple.com

เหตุผลที่สำคัญ ณ ปัจจุบันที่ทำให้ Podcast ได้รับความนิยมมากๆในต่างประเทศและแม้กระทั่งในปัจจุบันเริ่มมีผู้ผลิตรายการและผู้ชมในบ้านเราเริ่มเติบโตขึ้นมากคือ

1. ใครๆก็สามารถทำรายการได้ เพียงแค่มีอุปกรณ์สำคัญๆไม่กี่อย่าง เช่น อุปกรณ์บันทึกเสียง วิดีโอ คอมพิวเตอร์สำหรับการตัดต่อ และการเชื่อมต่ออินเตอร์เน็ตเพื่ออัพโหลดไฟล์ รายการที่ผลิตขึ้นอาจจะมีตั้งแต่ใช้สตูดิโอมืออาชีพหรือตัดต่อที่ห้องนอนที่บ้าน เพราะความนิยมนี้เอง แม้กระทั่งสื่อใหญ่ๆก็หันมาทำรายการเพื่อตอบสนองผู้ชมที่มีความต้องการที่หลากหลาย
2. การเลือกรับสมัครรับชมก็แสนจะง่ายดายหรือย่างที่เรียกว่าการสมัครเพื่อขอรับชมรายการ (Subscribe) เพียงแค่มีโปรแกรมสำหรับรับชม (Podcatcher) เมื่อพบรายการที่ชอบก็แค่กด Subscribe รายการที่สมัครไปในแต่ละตอน (Episode) ก็จะดาวน์โหลดมาในเครื่องเราอัตโนมัติ จากคอมพิวเตอร์เราอาจจะส่งไฟล์ที่เราชอบต่อไปยังอุปกรณ์พกพา เช่นโทรศัพท์มือถือ อุปกรณ์ฟังเพลง เล่นวิดีโอแบบพกพา เพื่อไปรับฟังต่อที่ไหนก็ได้
3. รายการที่มีนั้นหลากลายสนองความต้องการของคนหลายๆกลุ่มได้โดยไม่จำเป็นต้องให้กลุ่มที่ว่านั้นมีมวลชนเยอะพอที่จะต้องเป็นกระแสหลัก เช่น รายการแนะนำรถโฟล์คเต่า รายการทำอาหารพื้นเมือง รายการแนะนำสถานที่ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม รายการกฎหมายเพื่อสิทธิสตรี เป็นต้น เพราะเนื่องจากทางฝั่งผู้ผลิตผลิตด้วยต้นทุนที่ต่ำมาก ไม่ต้องมีสถานีออกอากาศ ไม่มีเสาส่งสัญญาณ ไม่ต้องมีดาราค่าตัวแพงๆมาเป็นพิธีกร รายการจึงตอบสนองคนเฉพาะกลุ่มได้อย่างลงตัว

ตัวอย่างการรับฟังรับชม Podcast

ชยุตเป็นนักพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ทำงานในบริษัทเอกชนแห่งหนึ่งในตำแหน่งวิทยากร เขาชอบท่องเว็บเป็นชีวิตจิตใจหลังเลิกงาน เพราะงานวิทยากรต้องมีความรู้หลากหลาย มีความทันสมัยอยู่ตลอดเวลา เขาชอบพัฒนาตนเองอย่างสม่ำเสมอ และวันหนึ่งเขาได้พบรายการๆหนึ่ง ซึ่งช่วยตอบสนองความต้องการของเขา และพบว่ารายการดังกล่าวทำ Podcast ไว้ด้วย

แสงอาจจะเดินทางไวไปกว่าความคิดของชยุตต์แค่เพียงเล็กน้อยเท่านั้น เพราะเขารีบกดสมัคร (Subscribe) ทันทีที่ได้เห็นรายการ เขาลองเล่นรายการดูทีหลังจากกดสมัครไปแล้วเรียบร้อย ก็พบว่าเป็นรายการ ฝึกพูดต่อหน้าที่ชุมชม โดยชาวต่างชาติที่อาศัยอยู่ในสหรัฐอเมริกา เขาจึงเปิดคอมพิวเตอร์ทิ้งไว้ทั้งคืน พร้อมทั้งต่อ อุปกรณ์เล่นวิดีโอแบบพกพาเข้ากับคอมพิวเตอร์ไว้ด้วย

เมื่อเขาเข้านอนในตอนหัวค่ำ ขณะที่หลับอยู่ รายการใหม่สดๆร้อนๆ ที่ผู้ผลิตจากอเมริกาเพิ่งอัพโหลดเสร็จ ก็เริ่มดาวน์โหลดเข้าเครื่องของเขา และถูกถ่ายโอนไปยังอุปกรณ์พกพาของเขาในแทบจะทันทีทันใด เช่นกัน ปล. ขณะที่เขียนอยู่นี่ ชยุตต์ยังหลับอยู่บนที่นอนของเขาพร้อมน้ำลายย้อยเล็กน้อยที่มุมปาก

เขาตื่นขึ้นมารับอรุณในเช้าอีกวันของการทำงาน ก็พบว่ารายการใหม่ถูกดาวน์โหลดมายังคอมพิวเตอร์ของเขาแถมยังถูกถ่ายโอนไปยังอุปกรณ์พกพาของเขาอีกด้วย เขาดีใจมากที่จะได้รับชมรายการที่ว่า จนเกือบจะลืมแปรงฟันก่อนไปทำงาน

ชยุตอาศัยอยู่ชาญเมืองแต่สำนักงานที่เขาทำงานนั้นอยู่ย่านสีลม เขาจึงอาศัยบริการขนส่งมวลชนเพื่อไปที่ทำงาน และเนื่องจากทุกๆเช้า เขาจะใช้เวลาเดินทางไปที่ทำงานถึง ๔๕ นาทีซึ่งเพียงพอต่อการรับชมรายโปรดซึ่งมีเวลาของรายเกือบจะพอดีในระหว่างเดินทาง ไม่รอช้าเมื่อก้นของเขานั่งลงที่เบาะรถไฟฟ้า เขาเริ่มเปิดอุปกรณ์พกพารับชมรายการ จนกระทั่งถึงที่หมาย ลงรถและพร้อมไปทำงานอย่างมีความสุขที่ไม่พลาดรายการโปรดของเขา ก็บอกแล้วไง เวลาไม่ใช่อุปสรรคสำหรับ Podcast ไม่อยากเสียเวลาไปกับรถติดบนท้องถนน ลองฟัง Podcast ในเรื่องที่เราสนใจหรือเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาตนเอง เช่น พูดภาษาอังกฤษ รายการแรงบันดาลใจ เดี๋ยวนี้มีรายการให้เลือกรับชมรับฟังมากมายครับ

รายการแนะนำ

www.changhkui.com  รายการยุคแรกๆของ Podcast บ้านเรา มีรายการหลากหลายรายมาก เนื้อหาเหมาะกับคนทำงานทุกๆท่าน ทำรายการดี สนุกน่าติดตามทุกๆรายการเลยทีเดียว

http://www.ted.com/talks รายการต่างประเทศที่มีที่มาจาก Technology , Entertainment and Design โดยเชิญตัวจริงเสียงในแต่ละหัวข้อมาเล่าเรื่องต่างๆบนเวที เหมาะสำหรับชมเทคนิคการนำเสนอจากแต่ละท่านซึ่งบอกได้ว่า เล่าเรื่องได้เก่งมาก คนดังหลายๆคนในอเมริกามาที่ TED แล้วก็หลายคน

รออะไรกันล่ะที่นี้ ไปลองใช้กันได้เลย 🙂
http://www.PresentationBen.com